<1> <2> <назад>

Традыцыйна тлумачыцца, што Ельск атрымаў сваю назву ад абазначэння драўляннай пароды – елкі. Аднак елка здаўна ўтварала лясы толькі паблізу паўночных ускраін Палесся, у прыватнасці, па лініі Слонім – Слуцк – Бабруйск. Ды і цяпер горад Ельск акружаны сасновым лесам на супяшчанай і пяшчанай глебе, які старажылы часам называюць Доўгім лесам. Праз гэты лес у канцы XVIII стагоддзя была пракладзена паштовая дарога на ўчастку ад Мазыра да Оўруча. Гэтую дарогу і цяпер сёй-той са старажылаў называе Кацярынінскім трактам. У межах сучаснага Ельскага раёна гэты тракт злучаў населенные пункты Санюкі, Ельск (Каралін), Вішанькі, Чэрцень, Кузьмічы і Скароднае.

Назву Ельск нельга трумачыць ад слова елка і таму яшчэ, што суфікс –ск, як правіла, не ўтвараў геаграфічныя найменні ад абазначэнняў розных раслін, дрэў. Звычайна назвы населенных пунктаў на –ск утвараліся ад найменняў водных аб’ектаў – рэк, азёраў, на берагах якіх пасяленні і ўзнікалі. Геаграфічнае найменне Ельск мы таксама лічым магчымым тлумачыць падобным чынам. У аснове наймення Ельск ляжыць назва нейкага вадацёку, хутчэй за ўсё невялікай рачулкі Елы, Елкі. Такой рэчкі цяпер няма, але яе назва “закансервавана” ў найменні горада. Аднатыпныя рачныя імёны сустракаюцца ў басейнах Дняпра, Сожа, Акі – Ёлча, Ялоўка, Елха, Еленка, Ялюшка.

Такія найменні ў сваю чаргу узніклі ад слоў ел – “крыніца”, ёль – “лясны ручай, рэчка”, якія ў нашы дні ўжываюцца адпаведна ў хантыйскай і комі мовах. Аснова ел- у складзе “водных” імёнаў з’яўляецца адным са старажытных моўных “слядоў” фіна-угорскіх народаў на ўсходнеславянскай тэрыторыі.

У 1886 годзе даведнік «Волости и важнейшие Европейской России…» паведамляў, што Ельск-Каралін размешчаны пры рэчцы пад назвай Савок. Гэтае слова – Савок – несумненна было пераасэнсавана і “пераапрацавана” ў мясцовай гаворцы. Між тым, яго можна тлумачыць пры дапамозе фактаў фіна-ўгорскіх моў. Напрыклад, у хантыйскай мове слова “сав” азначае “ручай, які выцякае з возера”.

У Брагінскім раёне Гомельскай вобласці ёсць вёскі Старая і Новая Ёлча, назва якіх – Ёлча – утворана ад наймення рэчкі Ёлча. Назва вёскі Аляская (Аляское, цяперашняя – Роза-Люксембург) Ельскага раёна таксама ўтварылася ад абазначэння воднага аб’екта Ала ці Ола. Першапачаткова вёска, відаць, называлася Альск або Ольск. З цягам часу ў мясцовай гаворцы да назвы дадалі канчатак –ое, -ая, на які перамясціўся націск (Аляская, Аляское). Усе гэтыя найменні – Ельск, Ёлча, Аляское – мы лічым роднаснымі.

Цікава, што ў межах Рэспублікі Комі (Расійская Федэрацыя), у Карткероскім раёне, ёсць вёска Пад’ельск над возерам Пад’ельскае…

Аляксандр Рогалеў. Доктар філалагічных навук. История Ельска.

<1> <2> <назад>