|
Мясцовы дыялект
На мясцовы дыялект налажыўся адбітак розных моў: польскай, украінскай, яўрэйскай, бо прадстаўнікі гэтых нацыянальнасцей у былыя часы жылі на вёсцы.
Напрыклад:
папорацца (укр.) – управіцца па гаспадарцы; распусціў пейсы,
петлахі ( яўр.) – гэта значыць раскасмачаныя валасы; расклаў талмуды (
яўр.) –
разлажыў шмат папер; у цябе не бліны, а маца; пся крэў
( польс.) – абраза;
У
некаторых
словах замест літары «Я» ўжываецца
літара «А»: наеўса, напіўса, ўтаміўса.
Замест літары «Ы» ўжываецца літара «У»: не можна вутрымаць, вудержаць,
што яна
вуделуе. Мышы – Мушы. У некаторых словах замест літары «А» ўжываецца
літара «О»:
тато, мамо, бабо, сястро, дзеўко, Галё, парасятко, цялятко, Людо.
На
жанчыну,
незалежна ад узросту, кажуць маладзіца.
(старая маладзіца, а што сатварыла).
Замест
маё
дарагое, маё залатое – кажуць мае
дарагее, мае залатэе.
На
куранят
кажуць пуляняты і маняць – пулі-пулі.
Катоў
маняць – кацы-кацы.
Звяртаюцца
да чалавека - мой ты галубок, мая ты
залатая, браце ты мой.
Словы
з дыялекту санюкоўцаў
Застудзіна – халадзец
Смаркач – рыба-ёрш
Вышкрабак – апошняе дзіця ў бацькоў
Адмусаваць – пабіць ( я цябе змусую на горкае яблыко)
Збузаваць – знасіць да пары абутак або адзежыну
Лахамендрыкі – прысмакі
Нягеглы – чалавек, ні на што не здатны
Мурлаты – чалавек з адутлаватым, непрыгожым тварам
Круглавіды – чалавек з прыемнымі рысамі твару,
пухлымі шчокамі
Ступа – непаваротлівая жанчына
Гляўкеш – тоўсты, нязграбны чалавек
Злепак – дзяўчына з непрыгожай фігурай
Лядашчы – чалавек-гультай
Напрыкронны – вельмі нахальны чалавек
Навалокі – людзі, якія прыехалі з іншай мясцовасці
Навотная скаціна – жывёла з іншай мясцовасці
Прахадзімка – нахабная, пранырлівая жанчына
Даўбешка, даўбень, надаўбень – чалавек, якому нічога
не
можна растлумачыць, «убіць» у галаву
Крывотлівы – чалавек, які ўсіх абгаворвае, шукае ў
кожным
чалавеку нейкія недахопы
Здырдзіўся – змерз, увабраў галаву ў плечы
Неведало – бесталковы чалавек
Тутака, тамака ( тут, там)
Водзека ( тут)
Мясцовыя
мянушкі
З
даўніх часоў самыя распаўсюджаныя прозвішчы ў Санюках –
Назарчук і Сарочанка. У вёсцы ёсць некалькі людзей з аднолькавым
прозвішчам,
імем і, нават, імем па бацьку. Напрыклад, некалькі Мікалаеў Назарчукоў.
Але
цяжка памыліцца аб якім-небудзь чалавеку, бо амаль у кожнага ёсць свая
мянушка.
Мянушкі гэтыя ідуць з даўніх часоў, напрыклад: жыў некалі Хведар па
мянушцы
Сундук і ўвесь яго род называецца Сундукі, а ўнукі і праўнукі завуцца
Сундучкі.
Напрыклад, жонка яго звалася Сцепа Сундучыха, а нявестка – Люба
Сундукова.
У
Санюках ёсць наступныя радавыя мянушкі, якія аб'ядноўваюць усю радню:
Салохі
(
Коля Салоха, Галя Салоха і т.д.) – Салохамі называлі яшчэ іх продкаў;
Дзябы ;
Райдуны;
Крысы
(Ніна
Крысіха);
Тырбелі;
Базылі;
Гнедыя;
Раптаі;
Козы;
Гогшы;
Маларуі;
Байды
(Настасся
Байдзіха);
Вашыўкі;
Лімароўскія;
Бажкі;
Ментузы;
Еўдакі;
Багаметы
;
Цурабалкі;
Пратазіхі;
Ляхі;
Аўстрэйцэвыя;
Гейкі
Акрамя радавых,
існуюць і ўласныя мянушкі:
Міцюнька ( як быў у дзяцінстве, так і застаўся Міцюнькай, хаця яму ўжо
каля 80
гадоў), Валодзька, Колік, Генік, Танька ( таксама людзі ўжо сталага
ўзросту).
Пры размове пра нейкага чалавека часта не называюць яго імя і
прозвішча, а
кажуць: Дуня Валодчына, Коля Любчын, Вольга Іваніха, Сашык Пашчын,
Марцін Сашык
і г.д.
Назвы ўрочышч в.Санюкі і іх паходжанне
Касцелішча – узгорак, з рэшткамі
старых панскіх польскіх
могілак. Кажуць, што ў даўнія часы там стаяў касцёл і таму пайшла такая
назва.
Печкі – нізіна з ямамі ў дубовым лесе. Па ўспамінам старажылаў некалі
там
выраблялі дзёгаць.
Панскі садок – мясціна дзе жыў
панскі эканом.
Першы лес – бліжэйшы да вёскі лес.
Брадкі – нізінная мясцовасць, дзе
пераходзілі балота ўброд.
Груд – невялікі луг на ўзвышанай мясцовасці.
Стары гранітны
помнік на Касцелішчах
Масееў круг – лугавіна, якая
калісьці належала чалавеку імя
якога Маісей.
Белае балота – балота, якое
знаходзіцца каля 3 км ад
вёскі. Вясной там цвіце шмат белых пушыстых кветак.
Уурочышча «Белае балота»
Крыніца – мясцовасць вакол
крыніцы.
Гарадзішча – невялікі пагорак у
полі. Магчыма, калісьці
там было паселішча людзей.
Палянкі ў лесе пад назвамі –
Змітрыцкая, Пятрыцкая – рэшткі
былых палёў, якія абрабляліся жыхарамі вёскі.
Ляхаўшчына – рэшткі хутару, на
якім жылі палякі.
Дзелянкі – пасадкі дубовага і
грабавага лесу.
Васілёўскія – лугавіна каля лесу,
якая калісьці належала
нейкаму Васілю.
˂1˃ ˂2˃ ˂3˃ ˂4˃ ˂5˃ ˂6˃
|
|